Zmiany zwyrodnieniowe u młodych – przyczyny, leczenie, zapobieganie

Prawidłowo zbudowane stawy charakteryzują się niskim współczynnikiem tarcia i przy właściwej eksploatacji nie ulegają przedwczesnemu zużyciu (wyłączając pierwotną chorobę zwyrodnieniową). Na funkcjonalność chrząstki stawowej bardzo duży wpływ ma nacisk na nią wywierany oraz jego zwalniania w czasie przenoszenia obciążeń przez staw podczas jego pracy.

Powstawanie zmian zwyrodnieniowych częściej obserwujemy u tych, u których występują wady wrodzone (np. dysplazja stawu biodrowego w okresie niemowlęcym), wady postawy ciała (np. skrzywienie kręgosłupa), choroba Scheuermanna, urazy i zmian strukturalnych krążków międzykręgowych, ale i coraz częściej na skutek nieracjonalnie prowadzonego treningu sportowego.

Zmiany zwyrodnieniowe stanowią w tej chwili coraz większy problem zarówno diagnostyczny jak i leczniczy. Nie znamy dokładnego mechanizmu ich powstawania. Możemy jedynie powiedzieć, że na ich powstawanie bardziej od wieku ma wpływ proces zapalny o nieznanej etiologii. Pojawia się on po zadziałaniu czynnika uszkadzającego powierzchnie stawowe. Obserwujemy wtedy kaskadę procesów nasilających stan zapalny, który w efekcie stopniowo niszczy chrząstkę stawową. Niestety zmiany te pojawiają się niezauważone i pierwszym objawem, który obserwujemy u pacjentów jest ból, który świadczy już o pewnym nasileniu procesów niszczących staw.

Ból początkowo pojawia się po znacznym wysiłku fizycznym i szybko mija. Niestety wraz z postępem procesu chorobowego dolegliwości nasilają się i stopniowo ból staje się nieodłącznym elementem życia chorego ze zmianami zwyrodnieniowymi. Kolejnym objawem pojawiającym się w przypadku występowania zmian w stawach jest sztywność po dłuższym unieruchomieniu lub pojawiająca się rano po odpoczynku nocnym. Stopniowo dochodzi do ograniczenia ruchu w stawach a wraz z postępem zmian pojawiają się kliki i trzaski towarzyszące codziennym aktywnością.

Aktywne uprawianie sportu niestety nie chroni nas przed powstawaniem zmian zwyrodnieniowych. Brak rozgrzewki przed ćwiczeniami, jak również nie pozostawianie organizmowi czasu na regenerację i brak odnowy biologicznej może, wraz z powtarzającymi się nieprawidłowościami w technice wykonywania charakterystycznych dla danego sportu elementów treningowych, prowadzić do stopniowych przeciążeń (sumujące się mikrourazy) a w konsekwencji poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Z badań przeprowadzonych przez Lefèvre-Colau i wsp. wynika, że ryzyko występowania CHZS w obrazie radiologicznym (częstsze występowanie osteofitów, bez cech zwężenia szpary stawowej) zwiększa się u osób regularnie i intensywnie trenujących. Na zmiany te narażeni są przede wszystkim zawodnicy, którzy uprawiają sporty drużynowe, siłowe oraz kontaktowe, a w mniejszym stopniu dotyczy to zawodników trenujących sporty wytrzymałościowe i biegi. Codzienne zajęcia rekreacyjne lub sportowe o umiarkowanej intensywności, bez względu na ich typ, nie są stałym czynnikiem ryzyka występowania choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych ani stawów biodrowych, a nawet wchodzą w skład działań profilaktycznych chroniących nas przed uszkodzeniami.

Bardzo dokładne badania (opublikowane w Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy w 2017 roku) zostały przeprowadzone na grupie osób regularnie uprawiających biegi..

Wynika z nich, że wpływ na powstawanie zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego czy kolanowego ma przede wszystkim częstość i intensywności biegu. Badania pokazały, że nasilone zmiany zostały zaobserwowane u:

• 13, 3% u zawodników z wysokim obciążeniem treningowym,
• 3, 5% – u biegaczy rekreacyjnych,
• 10,2% w grupie kontrolnej.

Podsumowując możemy powiedzieć, że rekreacyjne bieganie zmniejsza ryzyko powstawania zmian w obrębie stawów biodrowych i kolanowych w porównaniu z osobami niebiegającymi.

W jaki sposób chronić swoje stawy przy dużych aktywnościach?

Przede wszystkim kładziemy nacisk na prawidłową technikę ćwiczeń. Jeżeli nie mamy pewności, czy wykonujemy wszystkie elementy danej dyscypliny w sposób poprawny, należy skonsultować się z trenerem, który z pewnością rozwieje wszelkie wątpliwości i skoryguje ewentualne błędy.

Po drugie: prawidłowo przeprowadzona rozgrzewka, oraz regeneracja. Nasz organizm musi mieć czas, aby odzyskać homeostazę (swoją wewnętrzną równowagę) szczególnie po dużym wysiłku fizycznym.

Po trzecie: suplementacja. W chwili obecnej na rynku znajdują się preparaty z grupy SYSADOA, które pozwalają na spowolnienie powstawania procesu zwyrodnieniowego w stawach. Do tej grupy leków należy, np. lek PIASCLEDINE. Udowodniono, że regularne przyjmowanie leku wpływa na morfologiczną zmianę w chrząstce stawowej po kilkunastu miesiącach stosowania preparatu. Dlatego może on być stosowany w profilaktyce powstawania CHZS. Lek ten dostępny jest w aptece bez recepty, nie wchodzi on w interakcje z innymi przyjmowanymi preparatami, ma minimalne skutki uboczne w związku z tym może być bezpiecznie przyjmowany przez długi okres czasu.

Kiedy należy zgłosić się do specjalisty?

Pamiętajmy o tym, że jeżeli zaobserwujemy u siebie takie objawy jak:

• ból występujący przy ruchu i nasilający się po wysiłku,
• ból przy palpacji, czyli badaniu dotykowym danej okolicy,
• ograniczenie ruchomości i osłabienie siły mięśniowej,
• obrzęk,

Należy niezwłocznie udać się do specjalisty, który przeprowadzi całościową diagnostykę i pomoże dobrać odpowiednie leczenie. Pamiętajmy o tym, aby nie bagatelizować objawów, gdyż im wcześniej wykryjemy toczący się proces chorobowy, tym szybciej możemy wdrożyć prawidłowe leczenie.

---

Żadna z informacji przedstawionych w tym serwisie nie stanowi diagnozy ani zalecenia lekarskiego. We wszystkich sprawach zdrowotnych należy skonsultować się z lekarzem.