Urazy sportowe

Ruch świetnie działa na nasz organizm zarówno pod kątem fizjologicznym jak i w sferze psychicznej. Ale… no właśnie, zawsze jest jakieś „ale”. Błędy w treningu, nieumiejętne przygotowanie organizmu i wyciszenie go po aktywności fizycznej, brak odnowy biologicznej oraz błędy techniczne popełniane w trakcie aktywności mogą skutkować mikrouszkodzeniami, które sumując się prowadzą do przeciążeń i uszkodzeń strukturalnych. W zasadzie każdy element układu ruchu może ulec uszkodzeniu. Dotyczą one zarówno kości (złamania, pęknięcia), stawów (zwichnięcia, skręcenia), mięśni (naderwania włókien, całkowite zerwanie mięśnia) jak i pozostałych struktur wchodzących w skład układu ruchu (ścięgna, więzadła, torebka stawowa i inne).

Jakie są przyczyny powstawania urazów sportowych?

Tak jak napisaliśmy wcześniej, do uszkodzeń prowadzić mogą:

• Brak prawidłowo przeprowadzonej rozgrzewki, która jest niezbędnym elementem każdego treningu w każdej dyscyplinie sportowej.
• Zła technika, pamiętajmy zawsze, że są pewne zasady, których należy przestrzegać uprawiając daną aktywność sportową i najlepiej skonsultować to z trenerem personalnym, fizjoterapeutą lub osobą kompetentną i posiadającą wiedzę na temat technicznych elementów danego sportu.
• Stopniowanie trudności treningu. Pamiętajmy zawsze, że aby osiągnąć pewien poziom wytrenowania potrzebna jest systematyka i czas. Rozpoczynanie od zbyt trudnych ćwiczeń może prowadzić do przeciążeń a w konsekwencji do uszkodzeń.
• Mogą one również wystąpić przypadkowo.

Mechanizm powstawania urazu może być dwojaki:

• Sumujące się mikrourazy prowadzą do przeciążeń i dają objawy odsunięte w czasie prowadząc na przykład do zmian zwyrodnieniowych.
• Większe uszkodzenia prowadzą do pojawienia się dolegliwości zaraz po zadziałaniu czynnika uszkadzającego, przebiegające w sposób ostry i nagły.

Żaden uraz prowadzący do zaburzeń strukturalnych nie goi się w sposób idealny i zawsze pozostawia po sobie niepełnowartościową tkankę, która nie będzie już posiadała dokładnie takich właściwości jak zdrowa struktura. Dlatego też istotne jest zwracanie uwagi i zapobieganie szczególnie tym mikrouszkodzeniom, które prowadzą do rozwijania zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów, ale i zmian w ścięgnach pod postacią np. łokcia tenisisty, łokcia golfisty (entezopatie) lub zmęczeniowych złamań w obrębie kości (np. śródstopia) czy np. zerwania stożka rotatorów w wyniku powtarzających się uszkodzeń tej struktury.

W jaki sposób zapobiegać urazom i pomagać sobie wtedy, gdy się już pojawią?

Przede wszystkim zdrowy rozsądek. Bardzo ważne, aby wykonywać ćwiczenia w sposób prawidłowy, jeżeli chodzi o technikę. Pamiętajmy o rozgrzewce. Zawsze powinna być ona wpisana w cykl treningowy i to ona musi poprzedzać właściwą aktywność ruchową. Z kolei na zakończenie potrzebne jest rozciąganie mięsni i wyciszenie organizmu. Pamiętajmy również o właściwej diecie. Organizm musi mieć zapewnione podstawowe potrzeby, jeżeli chodzi o czynniki budulcowe, ale i witaminy, mikroelementy.

Kolejnym elementem jest odnowa biologiczna. Po treningu, gdy nasze mięśnie są zmęczone i odczuwamy ból związany z ich przepracowaniem, świetnie sprawdzi się roller. Rolowanie piankowym wałkiem pozytywnie wpływa na rozluźnienie powięzi (błona otaczająca między innymi mięśnie), poprawę ukrwienia w obrębie samych mięśni, zwiększa ich elastyczność, przyspiesza regenerację i w efekcie działa przeciwbólowo a przy tym jest jednym z lepszych masaży, jakie możemy doświadczyć wykonując je samodzielnie w zaciszu domowym.

Podobne działanie w przypadku bólu mięśni wynikającego z treningu mają plastry rozgrzewające. Ich zastosowanie prowadzi do wywołania miejscowego przekrwienia, co przyspiesza dostarczanie substancji odżywczych do komórek mięśniowych (glukoza, tlen) i jednoczasowo usuwa zbędne produkcji przemiany materii nagromadzone w komórkach.

W przypadku urazów ostrych zazwyczaj niestety niezbędna jest wizyta u specjalisty (najczęściej ortopedy) i niejednokrotnie wykonanie szczegółowych badań umożliwiających ocenę powstałego uszkodzenia oraz dobranie odpowiedniej metody leczenia go (czasami wystarczy wizyta u fizjoterapeuty i zastosowanie leczenia zachowawczego a czasami konieczne staje się wprowadzenie czasowego unieruchomienia lub leczenia operacyjnego).
Jakie objawy powinny nas zaniepokoić i kiedy musimy udać się do specjalisty?

Z pewnością wizyta u ortopedy będzie konieczna w przypadku gdy zaobserwujemy u siebie:

• ból występujący przy ruchu i nasilający się po wysiłku,
• ból przy palpacji, czyli dotykaniu i uciskaniu danej okolicy,
• ograniczenie ruchomości i osłabienie siły mięśniowej,
• obrzęk.

Jakie sporty są najbardziej urazowe?

Do tego niechlubnego grona należą przede wszystkim sporty grupowe i kontaktowe. Koszykówka, piłka nożna, piłka ręczna to dyscypliny gdzie urazy są na porządku dziennym. Podobnie niestety wygląda sytuacja w przypadku gry w tenisa. Jest to bardzo wymagający technicznie sport. Istotny jest tutaj nie tylko właściwy dobór sprzętu, prawidłowa technika gry, ale i właściwie dobrany do własnych umiejętności przeciwnik. Narciarstwo zjazdowe to kolejna aktywność, która rok rocznie prowadzi do licznych uszkodzeń narządu ruchu. I znowu niedostosowanie techniki i umiejętności do poziomu trudności trasy, niewłaściwie dobrany sprzęt, ale i warunki panujące na stoku, czy umiejętności osób, które się na nim znajdują to czynniki prowadzące do wypadków skutkujących uszkodzeniami w obrębie narządu ruchu.

Nordic walking to z kolei aktywność bezpieczna i mająca wiele pozytywnych efektów w przypadku systematycznego uprawiania jej. Jednak znów istotnym elementem zapobiegania kontuzjom jest odpowiedni sprzęt i technika chodzenia. Narciarstwo biegowe to z kolei zimowy sport zapewniający z jednej strony obcowanie z pięknymi krajobrazami, może być wykonywany w grupie co dodaje mu zdecydowanie atrakcyjności.

Ciekawym sportem jest bieganie. Zaobserwowano bowiem (badania opublikowane w Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy w 2017 roku), że ogólna częstość występowania choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego i kolanowego wynosiła odpowiednio:

• 13, 3% u zawodników z wysokim obciążeniem treningowym,
• 3, 5% – u biegaczy rekreacyjnych,
• 10, 2% w grupie kontrolnej.

Można, więc powiedzieć, że rekreacyjne bieganie wpływa na zmniejszenie prawdopodobieństwa pojawienia się zmian zwyrodnieniowych w stawach kończyn dolnych ( w przeciwieństwie do zawodników z dużymi obciążeniami treningowymi).

Jak więc ćwiczyć bez kontuzji?

Przede wszystkim różnorodność wykonywanych aktywności, im bardziej są one ogólnoustrojowe im więcej różnorodnych grup mięśniowych angażują, tym lepiej. Zawsze praca nad prawidłową techniką wykonywania ćwiczeń również przynosi korzyści długofalowe podobnie jak nie przeciążanie i obiektywna ocena własnych możliwości. Pamiętajmy o rozgrzewce, rozciąganiu i odnowie biologicznej. Właściwe dawkowanie obciążeń treningowych również zapobiega urazom (czy to będzie ciężar podniesiony w martwym ciągu, czy długość spaceru lub tempo biegu). A przede wszystkim obserwujmy siebie, swoje ciało organizm. To pierwszy element, który poinformuje nas o nieprawidłowościach i nauczmy się go słuchać.

---

Żadna z informacji przedstawionych w tym serwisie nie stanowi diagnozy ani zalecenia lekarskiego. We wszystkich sprawach zdrowotnych należy skonsultować się z lekarzem.